Δίκτυα Γεωπάρκων

UNESCO, Earth Sciences Program and Global Geoparks

To 2015  η Γενική Συνδιάσκεψη των Κρατών της UNESCO μέσα από το Διεθνές Πρόγραμμα Γεωεπιστημών και Γεωπάρκων (International Geoparks and Geoscience Program) αναγνώρισε τα Παγκόσμια Γεωπάρκα ως επίσημο πρόγραμμα αναγνώρισης περιοχών. Σύμφωνα με το πρόγραμμα τα γεωπάρκα που εντάσσονται θα πρέπει να έχουν διεθνή και μοναδική γεωλογική αξία, ικανό φορέα διαχείρισης, να λειτουργούν ως γεωπάρκα για τουλάχιστον έναν χρόνο πριν την ένταξή τους και να παρουσιάζει συνεργασίες με άλλα γεωπάρκα του δικτύου και συνεργαζόμενους φορείς.

Το πρόγραμμα υλοποιείται μέσα από την συνεργασία της Διεθνούς Ένωσης Γεωεπιστημών International Union of Geological Sciences (IUGS) και του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων (Global Geoparks Network (GGN).

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις προϋποθέσεις και την διαδικασία ένταξης: https://en.unesco.org/global-geoparks

Τα Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO οφείλουν να πληρούν υψηλά στάνταρ ποιότητας και προσφερόμενων υπηρεσιών και αξιολογούνται κάθε τέσσερα χρόνια μέσα από ένα αυστηρό πρωτόκολλο. Οι δραστηριότητες των Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων UNESCO επεκτάθηκαν σε όλο τον κόσμο και σήμερα συμμετέχουν σε αυτό 169 περιοχές από 44 χώρες.

Ελληνικό Φόρουμ Γεωπάρκων

Το Ελληνικό Φόρουμ Γεωπάρκων ιδρύθηκε το 2007 με στόχο τον συντονισμό των ενεργειών και δράσεων των περιοχών που έχουν αναγνωρισθεί ως Γεωπάρκα στην Ελλάδα και η προβολή τους αλλά και την ενίσχυση της προσπάθειας ανάδειξης των γεωλογικών μνημείων και θέσεων της γεωλογικής και γεωμορφολογικής κληρονομιάς της Ελλάδας γενικότερα.

Στις δράσεις του Ελληνικού Φόρουμ Γεωπάρκων περιλαμβάνεται η στήριξη και ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων και του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων με δράσεις.

Τα Γεωπάρκα που συμμετέχουν είναι:

  • το Απολιθωμένο Δάσος της Λέσβου (2000)
  • το Φυσικό Πάρκο Ψηλορείτη (2001)
  • το Εθνικό Πάρκο Χελμού – Βουραϊκού (2009)
  • η περιοχή του Εθνικού Δρυμού Βίκου – Αώου (2010)
  • το Φυσικό Πάρκο Σητείας (2015)
  • το Γεωπάρκο Γρεβενών-Κοζάνης (2021)
  • το Γεωπάρκο Κεφαλονιάς – Ιθάκης (2022)
  • το Γεωπάρκο Λαυρεωτικής (2023)

ενώ υπό ένταξη βρίσκονται το Γεωπάρκο Νισύρου και το Γεωπάρκο Μετεώρων -Πύλης. Το Φόρουμ εκτός από τα υφιστάμενα Γεωπάρκα της Ελλάδας συμμετέχει και η Εθνική Επιτροπή για την UNESCO, το ΙΓΜΕ, τα Υπουργεία Τουρισμού και Περιβάλλοντος και άλλοι Ακαδημαϊκοί φορείς.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε εδώ: http://www.hellenicgeoparks.gr/

Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γεωπάρκων

Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γεωπάρκων ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 2000 με μία δράση LEADER για τη «Βιώσιμη ανάπτυξη αγροτικού χώρου», και στην οποία συμμετείχαν αρχικά 4 Γεωπάρκα από 4 διαφορετικές χώρες της Ευρώπης, το Haute-Provence Geopark, το Vulkaneifel Geopark, το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου και το Maestrazgo Geopark με στόχο την προστασία της Γεωποικιλότητας, την ανάδειξη της γεωλογικής κληρονομιάς και την αειφόρο ανάπτυξη των περιοχών με ιδιαίτερη γεωλογική κληρονομιά, κυρίως μέσω της ανάπτυξης του γεωτουρισμού.

Το Δίκτυο συνέστησαν τέσσερις φορείς με μία δράση LEADER για τη «Βιώσιμη ανάπτυξη αγροτικού χώρου», και στην οποία συμμετείχαν αρχικά 4 Γεωπάρκα από 4 διαφορετικές χώρες της Ευρώπης, από την Γαλλία, την Ισπανία, τη Γερμανία και την Ελλάδα, το Haute-Provence Geopark, το Vulkaneifel Geopark, το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου και το Maestrazgo Geopark, οι οποίοι διαχειρίζονται περιοχές με ιδιαίτερο γεωλογικό ενδιαφέρον.

Το 2023 τα μέλη του Δικτύου έγιναν 94 προερχόμενα από 28 διαφορετικές  Ευρωπαϊκές χώρες.

Επιδίωξη του Δικτύου είναι η διερεύνηση και η συμμετοχή σε αυτό των σημαντικότερων γεωλογικών μνημείων από όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες. Όλα τα μέλη του Δικτύου είναι κάτοχοι του διακριτικού σήματος «European Geopark».

Το Δίκτυο λειτουργεί μέσω της συνεχούς ηλεκτρονικής επικοινωνίας των μελών, της πραγματοποίησης δύο συναντήσεων το χρόνο που λαμβάνουν χώρα σε διαφορετικό γεωπάρκο κάθε φορά, της διοργάνωσης του συνεδρίου κάθε δύο χρόνια, στο οποίο παρουσιάζονται οι νέες υποψηφιότητες για ένταξη στο Δίκτυο και της συμμετοχής σε κοινά προγράμματα στα πλαίσια των οποίων τα μέλη του Δικτύου συνεργάζονται με στόχο την ανταλλαγή πρακτικών και εμπειριών και την από κοινού δράση για την προστασία της γεωλογικής κληρονομιάς της Ευρώπης, την αξιοποίηση και ανάδειξη των γεωλογικών φυσικών μνημείων, την ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού και την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης των περιοχών των Γεωπάρκων, μέσω του γεωτουρισμού.

Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων

Το Δίκτυο των Παγκόσμιων Γεωπαρκών δημιουργήθηκε το 2004 υπό την αιγίδα της UNESCO  με σκοπό την προώθηση της προστασίας της γεωλογικής κληρονομιάς και του γεωτουρισμού σε όλο τον κόσμο. Από το 2014 λειτουργεί με τη μορφή μη-κερδοσκοπικού διεθνούς οργανισμού με έδρα το Παρίσι. Μάλιστα από τις 17 Νοεμβρίου 2015, όταν η Γενική Διάσκεψη της UNESCO στο Παρίσι αποδέχθηκε ομόφωνα τη δημιουργία ενός νέου προγράμματος, το “Διεθνές Πρόγραμμα για Γεωεπιστήμες και  Γεωπάρκα” (International Geosciences and Geoparks Program), τα Γεωπάρκα που ανήκουν στο Δίκτυο των Παγκόσμιων Γεωπάρκων αναγνωρίζονται ως περιοχές με τον τίτλο «Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO».

Το Παγκόσμιο δίκτυο γεωπάρκων προωθεί σε συνεργασία με την UNESCO την ανάπτυξη των γεωπάρκων σε όλες τις ηπείρους και τη δημιουργία και ηπειρωτικών δικτύων όπως το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γεωπάρκων, Το Δίκτυο Ασίας-Ειρηνικού, Το δίκτυο Λατινικής Αμερικής-Καραϊβικής, Το Δίκτυο Γεωπάρκων Βόρειας Αμερικής και το Αφρικανικό Δίκτυο Γεωπάρκων.

Ο σκοπός του παγκόσμιου δικτύου των γεωπάρκων είναι η προώθηση της δίκαιης γεωγραφικής κατανομής, της ανάπτυξης και της επαγγελματικής διαχείρισης των Παγκόσμιων Γεωπάρκων, η προώθηση της γνώσης και της κατανόησης της φύσης, της λειτουργίας και του ρόλου των Παγκόσμιων Γεωπάρκων, η παροχή βοήθειας στις τοπικές κοινωνίες ώστε να εκτιμήσουν την φυσική και πολιτιστική τους κληρονομιά, η διατήρηση της Παγκόσμιας Κληρονομιάς για τις μελλοντικές γενιές ανθρώπων, η εκπαίδευση του κοινού σχετικά με θέματα των γεω-επιστημών και της σχέση τους με περιβαλλοντικά ζητήματα και φυσικές καταστροφές, η διασφάλιση της βιώσιμης κοινωνικο-οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης με βάση τα φυσικά/γεωλογικά συστήματα, η προώθηση της διασύνδεσης  μεταξύ διατήρησης της γεωλογικής και πολιτιστικής κληρονομιάς σε διαφορετικούς πολιτισμούς μέσω συνεργασιών και συμμετοχικών διαχειριστικών σχημάτων, η προώθηση της έρευνας, και η προώθηση κοινών δράσεων μεταξύ των συμμετεχόντων γεωπάρκων.

Το Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων αναπτύσσεται γρήγορα και μέχρι σήμερα (2023) περιλαμβάνει 195 γεωπάρκα από 48 χώρες. Η συμμετοχή στο Δίκτυο δεν προσδίδει ιδιαίτερο νομικό καθεστώς, αλλά αποτελεί ουσιαστικά μια ετικέτα, ένα σήμα ποιότητας. Το Παγκόσμιο Δίκτυο συνεδριάζει κάθε 2 χρόνια. Τα μέλη του Δικτύου αξιολογούνται κάθε τέσσερα χρόνια από ειδικούς του Δικτύου και άλλων Διεθνών Οργανισμών, με στόχο τη διασφάλιση υψηλών ποιοτικών χαρακτηριστικών σε κάθε περιοχή.

Για περισσότερες πληροφορίες: